Wanneer het werk “De Grote Khan” weerklinkt met de majesteit van de koperblaasinstrumenten, ontvouwt zich een immens steppelandschap onder een oneindige hemel — een wereld waar de bereden krijgers van Kublai Khan over vlaktes donderen die ooit werden gevormd door zijn grootvader, de ontzagwekkende Genghis Khan. Toch, in tegenstelling tot Genghis Khan, heeft Kublai Khan een nieuw tijdperk ingeluid, niet alleen gebaseerd op de kracht van de Mongoolse cavalerie, maar ook gecombineerd met de wijsheid en visie van een rijk dat weet te “ontvangen” in plaats van simpelweg te “binnenvallen.”
Hieronder ontvouwt zich een diepere, ruimere blik op Yu Dengs symfonisch eerbetoon, De Grote Khan, gedirigeerd door Milen Nachev. Het werk viert deze “Wijze Khan,” wiens visie aantoonde dat waarachtig leiderschap meer vereist dan het schitteren van zwaarden en het dreunen van oorlogstrommels. De muziek bestrijkt zowel de grootsheid van het Mongoolse leger als de subtiele schoonheid van de Chinese beschaving, en beeldt uit hoe een verovering kan transformeren in een wonderlijke versmelting van culturen — een nalatenschap die door de eeuwen heen weerklinkt en zelfs continentale grenzen overstijgt.
Een krachtige, onstuitbare opener
Wanneer je luistert naar de eerste maten van “De Grote Khan”, overspoelt je een voelbare energie — als een krachtige windstoot die over de steppe raast — voortgebracht door het gerommel van de pauken en het weerklinken van de bekkens. Het klinkt als oorlogstrommels die het naderen aankondigen van een onweerstaanbare macht. Meteen verschijnt het beeld van het leger van Kublai Khan, dat met indrukwekkende vastberadenheid voortschrijdt, terwijl de geest van elke soldaat wordt verheven door het plechtige ritme van het slagwerk.
Op basis van mijn eigen ervaring met dit fragment wekt die klankcombinatie een gevoel van verwachting op — niet alleen voor een dreigend treffen, maar voor de opkomst van een groot leider. Het voelt als een oproep tot de wapens, waarin je de felle energie aanvoelt van de Mongoolse cavalerie, beroemd om haar precisie en snelheid. Op dat moment vallen de strijkers in om de sfeer te verdiepen — tegelijk plechtig en gespannen — als een panoramisch uitzicht over een slagveld dat op het punt staat los te barsten.
Ondertussen breekt het koper met gedurfde helderheid door het klankdecor heen en wakkert het moreel aan — alsof men de aanblik krijgt van een majestueuze leider die fier tussen zijn krijgers staat. Het is alsof elke slag van de pauken de concentratie aanscherpt, en zowel de soldaten als ons, de luisteraars, oproept om met onbreekbare vastberadenheid vooruit te gaan.
Wat het meest resoneert, is hoe de trommels dit openingsdeel blijven begeleiden — en vervolgens bijna het hele stuk lang — zonder ooit echt te verslappen. Het wekt een gevoel van strategische voortgang, alsof we getuige zijn van volledige legers die rij na rij, zij aan zij oprukken onder een onwankelbaar bevel. Elke slag tilt de geest omhoog en voedt een collectieve kracht die je tot in je botten kunt voelen. In die zin is het geluid van de pauken uitgegroeid tot het kenmerk van Kublai Khans leiderschapsstijl — krachtig, imposant, en doordrongen van een onderliggende vurigheid die de troepen aanspoort om verder te blijven oprukken.
Gezamenlijk vormen deze elementen — pauken, bekkens, strijkers en koper — het klankdecor voor de grootse intrede van Kublai Khan. Ze kondigen niet zomaar een veldslag aan, maar de aanwezigheid van een opmerkelijke figuur die een volledig tijdperk zou vormgeven. Het is een passend voorspel voor een werk dat een “vurige krijger” viert, die niet alleen te paard landen veroverde, maar ook nieuwe manieren zocht om over hen te heersen. Hier, in deze openingsmaten, voelen we de rauwe kracht van zijn cavalerie en het vurige elan dat hem uiteindelijk zou aandrijven om een dynastie te stichten.
Een Oproep tot de Strijd: De Geest Versterkt door Koper en het Drama Verheven door Strijkers
Bij ((0:59)) slaat het stuk een dramatische wending in — bijna als een lichtkogel die een naderende veldslag aankondigt. Het koper krijgt een aardser, rauwer timbre en versterkt het gevoel dat we op het punt staan iets uiterst gevaarlijks te aanschouwen. Maar de strijkers verdwijnen niet in de luidruchtige klankgolf van het koper; ze blijven hoorbaar aanwezig en dragen nuances van verlies en opoffering mee, terwijl ze de kolkende vastberadenheid begeleiden die over het slagveld bruist.
Hier toont de componist zijn ware meesterschap: hij roept in onze verbeelding een levendig slagveld op, met het geluid van botsende zwaarden, stampende voeten en pijlen die de lucht doorklieven. Deze muzikale verbeelding van een grootschalige veldslag voelt groots aan, met echoënde oorlogstrommels en krijgshaftige trompetten die het moreel opstuwen. Een hoogtepunt komt bij ((1:04)), wanneer de fluiten dat fluitende pijleffect voortbrengen en direct worden bijgevallen door majestueuze trombones die een cavalerieaanval aankondigen. Dankzij de beeldende vertolking van de musici zie je haast voor je hoe het Mongoolse leger onstuitbaar oprukt, terwijl de trommels onwankelbaar op de achtergrond blijven klinken. Deze meesterlijke weergave keert later in het stuk terug, als subtiele hint dat deze strijd slechts één is van de vele in Kublai Khans lange veldtocht — een artistieke uitdrukking van een leven getekend door verovering en beproeving.
Kort daarna, bij ((1:12)), volgt een overgang naar een strakke, ordelijke marsritme. De trommels en het koper verenigen zich in een patroon dat zo precies is dat je de rijen Mongoolse ruiters bijna zij aan zij ziet oprukken. Vervolgens, rond ((1:28)), nemen de pauken geleidelijk af, waardoor de rest van het orkest het tempo vertraagt — alsof men een kortstondige overwinning viert, direct na een treffen.
Deze serene intermezzo houdt aan tot ongeveer ((2:04)), wanneer de trombones opnieuw aanzwellen en onze verwachting van een grootse harmonische oplossing doen toenemen. Maar bij ((2:14)) zorgen de strijkers voor een abrupte wending — een intense nieuwe richting — en we voelen dat opnieuw een hoofdstuk van confrontatie zich ontvouwt. Als een nieuwe golf die op de kust beukt, hergroeperen de legers zich en marcheren verder: een cyclus van verovering, terugtrekking en hernieuwde aanval — één die weigert tot één enkel hoogtepunt te verstarren.
Rond ((2:20)) worden de houtblokken prominenter, als een echo van het geluid van galopperende paarden. In combinatie met de blaasinstrumenten schilderen ze een levendig mentaal beeld van mensen die een eindeloos landschap doorkruisen — dag vervloeit in nacht, nacht in dag, terwijl de troepen van Kublai Khan blijven oprukken. Af en toe komt de piccolo naar voren met een effect dat aan het gehinnik van een paard doet denken, wat de nomadische en ontembare aard versterkt en de onvermoeibare krijgslust van de Mongolen weerspiegelt.
Het is niet zomaar een dramatische uitwerking; de strijkers behouden een hoog tempo, waardoor de spanning zelfs tijdens deze “reizende” passages behouden blijft. Het herinnert ons eraan dat het Mongoolse succes geworteld was in voortdurende beweging — een weigering om te lang stil te staan, en een onverzettelijke focus op het bereiken van het volgende doel. In die zin weerspiegelt de muziek Kublai Khans eindeloze mars om verre gebieden te verenigen. Door elke afgemeten slag op de trom, elke resonerende klank van de blaasinstrumenten, en elke snelle strijkbeweging op de snaren, brengt de componist een ontembare drang tot vooruitgang over — een kracht die het handelsmerk van de Mongolen werd.
Al deze elementen — de plotse wendingen, de voortdurende strijdmotieven, de korte rustmomenten en de hernieuwde aandrift bij ((2:20)) — onderstrepen het karakter van Kublai Khans reis: steeds opnieuw het gevecht aangaan, steeds creatief de strategie vormgeven, af en toe pauzeren, maar dan opnieuw de storm in duiken.
Een uitbarsting van spanning — en een snelle resolutie
Bij ((2:47)) laten de trombones een dreigende oproep horen, als een aankondiging dat de strijd elk moment kan losbarsten. Wat mij hier verrast, is hoe de spanning vrijwel direct wordt opgelost — bijna als een afgebroken uitroepteken. Het lijkt Kublai Khans doortastende stijl te weerspiegelen: zodra een crisis opduikt, handelt hij resoluut. Er is geen spoor van aarzeling; de muziek — net als de heerser die ze portretteert — beweegt zich voort zonder te blijven hangen in de dreiging.
Dit motief van “spanning en resolutie” keert inderdaad herhaaldelijk terug in het stuk, als een weerspiegeling van de werkelijke uitdagingen waarmee Kublai Khan werd geconfronteerd. Van het onderdrukken van verzet in pas veroverde gebieden, tot het zich aanpassen aan de Chinese cultuur of het beheren van verre grenzen — alles vereiste moed en wijsheid. De compositie omlijst zulke momenten met uitbarstingen van spanning in het koper en een versneld tempo, voordat ze overgaat in een nieuwe fase van de veldtocht.
Niet lang na de uitbundige inzet van de trombones keren de strijkers krachtig terug en ontketenen een nieuwe golf van felle strijd. Ik hoor snelle bogen in de violen, bijna als zwaardhouwen die zich een weg banen door het hart van het gevecht, terwijl de houtblazers de fluitende pijlenmotieven opnieuw laten opklinken boven het strijdgewoel. Het is een adembenemende klanklaag — een die de legendarische Mongoolse cavalerie in de schijnwerpers zet terwijl zij onstuitbaar voorwaarts stormt.
Rond ((3:38)) lanceert het volledige orkest zich in een uitzinnige climax — sneller, luider en pulserend van adrenaline. Het lijkt de geest van het Mongoolse leger op zijn onstuitbare hoogtepunt te belichamen. De musici stuwen elke noot hoger, sneller, dwingender — een weerspiegeling van hoe de Mongolen vaak bliksemsnelle veldtochten voerden die hun tegenstanders geen tijd gaven om zich te hergroeperen. En hoe hevig deze climax ook is, men voelt dat er nog talloze hoeken zijn om te verkennen — ontelbare volgende veldslagen, grote beslissingen die nog wachten. Want Kublai’s verhaal draait om veel meer dan één overwinning; zijn heerschappij ging over het verenigen van een uitgestrekt en diep gecultiveerd rijk, over het vinden van evenwicht tussen felle verovering en wijze staatskunst. De muziek, met haar intense uitbarstingen en korte momenten van rust, benadrukt de ontelbare obstakels die hij moest trotseren — en overwinnen — tijdens zijn volhardende reis.
Een verrassende sereniteit: de zachte klank van de harp
Maar wat ons nog meer verrast, is dat het stuk onmiddellijk na deze intense passage verandert in een volledig contrasterende muzikale atmosfeer. Temidden van het climax en de gespannenheid van het slagveld duikt plotseling de harp op. De noten bij ((4:37)) brengen een gevoel van helderheid, rust en ontspanning, sierlijk ontvouwd in een pentatonische toonaard. Het is alsof de componist dit contrast bewust heeft ingevoerd om een andere kant van Kublai Khan te belichten — een kant van bezinning en openheid.
Het is opvallend hoe dit zachte intermezzo Kublai’s vermogen benadrukt om méér te doen dan alleen veroveren — hij kon ook de culturen binnen zijn rijk omarmen en verfijnen. Historisch gezien onderscheidt dit hem van zijn grootvader, Genghis Khan, die sterk leunde op angst en gedwongen assimilatie. Kublai daarentegen verdiepte zich in Chinese filosofieën, nam lokale bestuursstructuren over en bevorderde een zekere tolerantie ten aanzien van regionale gebruiken. Je zou je hem niet alleen kunnen voorstellen als een krijger te paard, maar ook als een vorst die erop uit is de diepere ritmes van het land te doorgronden.
Om te begrijpen waarom Kublai Khan de neiging had tot een milde, cultuurgerichte benadering, moeten we teruggaan naar zijn vroege levensjaren. Geboren rond 1215, was Kublai de zoon van Tolui — de jongste zoon van Genghis Khan — en Sorghaghtani Beki, een vrouw die beroemd stond om haar intellect en haar open denkvermogen. Van jongs af aan werd Kublai door zijn moeder aangemoedigd om zich te verdiepen in uiteenlopende filosofieën, waaronder het confucianisme, in plaats van zich uitsluitend te richten op militaire training.
Dankzij deze opvoeding ontwikkelde Kublai Khan een opmerkelijk aanpassingsvermogen bij het uitbreiden naar nieuwe gebieden. Genghis Khan had zijn scherpe verstand al vroeg herkend, maar het was Sorghaghtani Beki die in hem een geest van verdraagzaamheid cultiveerde. Dit verklaart waarom Kublai, hoewel hij opgroeide onder de nomadische Mongolen, wist hoe hij nieuwe ideologieën kon integreren en omarmen, zodat zijn veroveringen niet uitsluitend werden gekenmerkt door militaire kracht.
Wanneer de harp op ((4:37)) opduikt en moeiteloos over de pentatonische toonladder glijdt—een kenmerk van traditionele Chinese muziek—voel je onmiddellijk de “betovering” van deze eeuwenoude beschaving. Over een periode van duizenden jaren, van de Lente- en Herfstperiode en de Strijdende Staten tot aan de Qin-, Han-, Tang- en Song-dynastieën, ontwikkelde de Chinese samenleving een uitgestrekte en verfijnde intellectuele traditie. Het daoïsme, boeddhisme en confucianisme leverden elk een eigen visie, en samen vormden ze een rijke filosofische, artistieke en ceremoniële erfenis die poëzie, schilderkunst, kalligrafie en meer omvat.
Deze diepgewortelde culturele rijkdom fascineerde Kublai Khan. Hij streefde ernaar niet alleen een krijger te zijn te paard, die landen veroverde, maar zich ook onder te dompelen in de spirituele en intellectuele essentie van het Chinese volk—van bestuur en staatskunst tot religieuze rituelen en artistieke tradities. Daarom, wanneer de compositie overgaat in een harpmelodie met een uitgesproken oosters karakter, wordt een Chinees cultuurlandschap opgeroepen dat diep verankerd is in elk stukje aarde en elke rivieroever, en een schoonheid uitstraalt die zowel diepzinnig als onweerstaanbaar betoverend is.
Nadat hij de essentie van de Chinese cultuur had omarmd, besefte Kublai dat brute kracht alleen niet voldoende was om stabiliteit te waarborgen. In plaats van alles af te breken, koos hij ervoor het bestaande Song-bestuur te integreren in zijn nieuwe systeem. Hij benoemde confuciaanse geleerden op sleutelposities, stimuleerde religieuze diversiteit en vermengde de hofrituelen van het keizerlijk paleis met de vrije geest van de steppe. Deze strategische versmelting vormde het fundament voor een uitgestrekt rijk dat toch een noodzakelijk gevoel van harmonie wist te behouden. Te midden van felle militaire campagnes konden de mensen onder het Yuan-bewind nog steeds tolerantie en flexibiliteit ervaren — mede dankzij de bloeiende tradities die geërfd waren van de Chinese beschaving.
Heroplevende climax en een onverzettelijke geest: de reis van een leven
Men zou een groots, enkel hoogtepunt verwachten in een stuk als dit — maar hier weigert de muziek zich te vestigen. In plaats van één laatste uitbarsting keren we steeds weer terug naar marsritmes en dramatische opzwepingen, bijna alsof we worden meegesleurd door de voortdurende beweging van Kublai Khans ambities. Het is een cyclus: we bereiken een climax, dalen af naar een rustiger passage, om vervolgens weer omhooggestuwd te worden door de belofte — of dreiging — van een nieuwe verovering.
Het is bijna alsof Kublai’s hele leven zich voor onze ogen ontvouwt: een veldtocht eindigt, maar het gevoel van voldoening duurt slechts een moment voordat hij alweer wordt aangetrokken tot de volgende uitdaging. Op dezelfde manier blijft het muziekstuk nieuwe motieven verweven—flarden van razende cavalerie, echo’s van harpgeleide overpeinzing of een plotselinge uitbarsting van koper—waardoor de luisteraar nooit al te comfortabel wordt. Dit cyclische patroon benadrukt dat een rijk zo uitgestrekt als dat van Kublai niet tot rust kan worden gebracht door één enkele glorieuze gebeurtenis. Het vereist voortdurende betrokkenheid, doortastend handelen en de bereidheid om zich bij elke wending aan te passen.
Ondertussen voelt het snelle en constante galopritme als een herinnering dat Kublai Khan — en inderdaad, de Mongolen — onlosmakelijk verbonden waren met hun paarden. In dat onophoudelijke tempo ligt een heldhaftige geest besloten, een weerspiegeling van hun legendarische bekwaamheid en de cultuur die daaromheen is ontstaan.
De Heroïsche Finale: Een Verenigd Rijk
Pas bij ((7:19)) levert het stuk eindelijk de heroïsche ontknoping waar we zo lang op hebben gewacht. Na een uitbarsting van melodie — waarbij trommels en koperblazers het tempo tot bijna het breekpunt opvoeren — kunnen we ons haast voorstellen hoe Kublai Khans grootse visie vorm krijgt. Hier versterkt de muziek het gevoel dat een rijk nu verenigd is: Kublai Khan heeft zijn eigen dynastie gesticht. Het slotgedeelte, gedomineerd door de imposante aanwezigheid van koperblazers en percussie, ademt majesteit en roept het beeld op van een formidabel rijk dat in volle glorie staat te schitteren.
Wat mij treft, is hoe de compositie, zelfs in deze volledig uitgewerkte afsluiting, een gedurfde scherpte behoudt. Juist deze eigenschap weerspiegelt de essentie van de Yuan-dynastie — deels geworteld in de onverzettelijke nomadische geest van de Mongolen, en deels in de verfijnde erfenis van de klassieke Chinese beschaving. In tegenstelling tot de Tang-dynastie onder keizer Taizong of de Qing-dynastie onder keizer Kangxi — die beide een beheerste, hoflijke elegantie uitstralen die getuigt van kalm zelfvertrouwen — behield Kublai Khan een vleugje ontembare energie, een ongetemde kracht die dit slot zijn eigen, onderscheidende karakter verleent.
Juist deze intensiteit en vrijgevochten grootsheid roept twee andere werken van Shen Yun in herinnering: “Een Eerbetoon aan de Grote Tang Dynastie” en “Het Tijdperk van Kangxi”, die beide andere opmerkelijke regeringsperiodes uitbeelden — keizer Taizong van de Tang-dynastie en het gouden tijdperk onder Kangxi van de Qing-dynastie. In “Een Eerbetoon aan de Grote Tang Dynastie” treft men een sfeer van grandeur, elegantie en gratie aan, die de bloeiende culturele en intellectuele uitwisselingen weerspiegelt die onder keizer Taizong werden aangemoedigd. De muziek ontvouwt zich met vloeiende, verfijnde fraseringen en ademt een sfeer van verfijning en literaire schittering uit, waarmee het de essentie van een bloeiend cultureel centrum perfect vastlegt. Evenzo leidt “Het Tijdperk van Kangxi” de luisteraar naar de sterk gestructureerde wereld van rituelen en geleerdheid tijdens Kangxi’s regeerperiode, waarbij de orkestratie een plechtig en waardig karakter behoudt en hulde brengt aan het diep gedisciplineerde en ceremoniële karakter van zijn hofhouding.
Ondertussen behoudt “De Grote Khan” — een muzikale uitbeelding van de Yuan-dynastie — nog steeds de ruwheid van de uitgestrekte graslanden, waar Mongoolse paarden nooit volledig getemd werden. In dit slotdeel, terwijl het stuk een weids visioen ontvouwt van het rijk van Koeblai Khan, erkent het weliswaar de grandeur van de Chinese hoftradities, maar zowel hijzelf als zijn dynastie bleven diep geworteld in de ontembare levenskracht, de onverzettelijke kracht en de intrinsieke geest van vrijheid die hun nomadische erfgoed kenmerken.
Bovendien bracht Kublai Khan, door reizigers zoals Marco Polo uit te nodigen om zijn rijk te documenteren, het beeld van het oude China naar de buitenwereld en vergrootte hij het mondiale bewustzijn van Oost-Azië. Als keizer Taizong van de Tang-dynastie een gouden tijdperk inluidde dat werd gekenmerkt door culturele bloei, en als Kangxi een sterk gestructureerd en gedisciplineerd hof handhaafde, dan smeedde Kublai een rijk dat niet alleen uitgestrekt was, maar ook vooruitstrevend — actief betrokken bij interculturele uitwisselingen en dat China dichter bij de Westerse wereld bracht.
Voor degenen die houden van en de muzikale wereld van Shen Yun willen ervaren, zijn hun werken, inclusief het sublieme werk hierboven, online te genieten bij Shen Yun Creations (Shen Yun Zuo Pin).
